دانلود مقاله کاوشهای حاشیه دشت لوت (کشف تمدن پیش از تاریخ در خبیص شهداد) اثر علی حاکمی

دوازده فصل کاوش های باستان شناختی در محوطه شهداد، اهمیت حاشیه غربی بیابان لوت واقع در جنوب شرق ایران را به لحاظ باستان شناختی افزون تر کرده است. در سال ۱۳۹۰ دشت لوت بررسی باستان شناختی شد، حاصل آن شناسایی ۸۷ محوطه باستانی از هزاره پنجم پ.م تا دوره اسلامی بوده است. مقاله کاوشهای حاشیه دشت لوت به زیستگاه های پیش از تاریخ دشت لوت می پردازد که متعلق به هزاره های پنجم تا دوم پ. م هستند.

مقاله کاوشهای حاشیه دشت لوت:

در این پژوهش به علت قرار گرفتن منطقه مورد مطالعه در مجاورت بیابان لوت، الگوی استقراری پیش از تاریخ دشت لوت تحت تاثیر منظرگاه بیابانی (Desert Landscape) پیرامونش بوده است. برهم کنش های انسان با محیط در منظرگاه بیابانی دشت لوت، شگل گیری یک منظرگاه فرهنگی متمایز منطقه ای را به دنبال داشته است.

واقعیتی که در الگوی پراکنش استقرارها، الگوی توسعه آنها و نوع محوطه ها دیده می شود. نوشتار حاضر، به روندهای استقراری دشت لوت و همچنین برهم کنش های منظرگاه های طبیعی و فرهنگی منطقه در دوره مس-سنگی و عصر مفرغ می پردازد.

در نوشته‌ های جغرافیایی از دشت لوت به ‌نام های چاله ی لوت و یا  دشت لوت و در نزد عوام به ‌دلیل برخی مشابهت ‌ها با دشت کویر اغلب به ‌نام کویر لوت نام برده می ‌شود. بیابان لوت محدوده‌ ای است بین استان‌ های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان.

این بیابان بین دو گسل نهبندان در شرق و نای بند در غرب قرار دارد. طول آن از شمال به جنوب حدود ۹۰۰ کیلومتر و غرب به شرق حدود ۳۰۰ کیلومتر است. وسعت حوضه ی آبگیر دشت لوت، حدود ۱۷۵ هزار کیلومتر مربع است که حدود یک دهم مساحت کشور را شامل می شود.

معرفی کویر لوت:

دشت لوت یکی از بیابان‌های ایران است که در جنوب شرقی قرار دارد و بخش هایی از آن در استان‌های یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی قرار دارد. این بیابان بیست و هفتمین بیابان بزرگ در بین بیابان‌های جهان به شمار می‌رود.

معنی اسم دشت یعنی لوت در زبان ترکی به معنی لخت، تشنه، بی‌آب و علف و فاقد هرچیز است که با ماهیت این بیابان سازگاری دارد عنوان‌های «چاله لوت»، «دشت لوت»، «کویر لوت» و «بیابان لوت» برای این منطقه خشک و بیابانی به کار برده می‌شود.

در نوشته‌های جغرافیایی از واحد لوت گاهی به‌نام «چاله لوت» و گاهی به‌صورت «دشت لوت» نام برده می‌شود. در بین عامه مردم و در بسیاری از خبرها به‌دلیل برخی مشابهت‌ها با دشت کویر، از عنوان «کویر لوت» استفاده می‌شود درحالی که استفاده از کویر برای لوت درست نیست و در پرونده ثبت جهانی لوت در یونسکو نیز عنوان «بیابان لوت» ثبت شده‌است نه با عنوان «کویر لوت»؛ زیرا دشت لوت بیابان است نه کویر و کویر بخش کوچکی از مساحت دشت لوت را تشکیل می‌دهد بنابراین باید توجه داشته باشیم که در خطاب قرار دادن این بیابان از واژه کویر استفاده نکنیم.

جاذبه‌های دشت لوت:

دشت لوت بر خلاق کویر نمک‌زار نیست و دارای تپه‌ای ماسه‌ای و شنی است که یکی از زیباترین مناظر در دشت لوت، کلوت‎های اسرارآمیز شهداد است؛ کلوت‎های شهداد از دور شبیه شهری با آسمان‌خراش‎های کلوخی است که برخی آن را شهر ارواح، شهر خیالی و یا شهر لوت نامیده‌اند.

کلوت‏‌های شهداد مرتفع‎ترین هرم‎های ماسه‎ای دنیا هستند که بر اثر فرسایش باد و آب ایجاد شده‌اند. در میانه این کلوت‎های اعجاب برانگیز تقریبا هیچ حیاتی وجود ندارد و می‎گویند هنوز هیچ انسانی همه‌ بخش‎های این شهر را نپیموده است و به این دلیل به این شهرارواح نیز می گویند.

احتمال این که در بیابان لوت قدم بزنید و با تکه ای شهاب سنگ و فسیل برخورد کنید زیاد است. زیرا این منطقه در طول سال ها دست نخورده باقی مانده و فسیل های زیادی در ماسه های مدفون شده اند بنابراین لوت برای اکثر فسیل شناسان بهشت محسوب می شود.

برای اشخاصی که در کویر به دنبال گنج هستند نیز دشت لوت منطقه ای بکر و قابل توجه به شمار می رود زیرا طبق افسانه‌های قدیمی در این مناطق بیابانی دفینه‌های قدیمی و گنجینه‌ها دفع شده‍‌اند.