دانلود کتاب مجمع الجوامع (معالجات عقیلی)

کتاب مجمع الجوامع یا معالجات عقیلی از جمله جامع ترین و تحقیقی ترین آثار طب سنتی ایرانی است که حکیم عقیلی خراسانی آن را پس از تالیف سه کتاب  خلاصه الحکمه، مخزن الادویه و قرابادین کبیر تالیف نموده است.

در  این کتاب نویسنده از اقوال و منابع پیشینیان به کرارات استفاده کرده است و هر آنچه در بخش معالجات ذکر می کند یا تجربیات شخصی او به عنوان طبیبی حاذق یا برگرفته از منابعی است که به دست ما نرسیده و یا نقل سینه به سینه از اساتیدی است که هیج نگاشته ای از خود به جا نگذاشته اند. کتاب مجمع الجوامع یا معالجات عقیلی  مشتمل بر ۱۲ مقاله است که هر مقاله شامل چند باب و هر باب به چند فصل تقسیم شده است.

محتوای کتاب مجمع الجوامع:

کتاب معالجات عقیلی به دو بخش امراضِ اختصاص یافته به عضو خاص و امراضی که به هیچ عضوی اختصاص ندارند تقسیم شده است؛ در امراض مختصه اعضا از سر تا پا و امراض غیر مختصه، شرح بیماری، اسباب، علائم و درمان آن که شامل مفرده درمانی، داروهای ترکیبی، غذا درمانی، اعمال دستی و… است به همراه پرهیز آن آورده شده و در هر بخش به تشریح عضو پرداخته است.

حکیم عقیلی در برخی از قسمت‌های کتاب روش‌های درمانی اشتباه را نقل می‌نماید. معالجات امراض مختصه دوازده مقاله دارد و خاتمه که به بیماری های کودکان پرداخته است. هر مقاله چند باب و هر باب چند فصل دارد. بخش بعدی ( امراض غیرمختصه) از چهار هیکل تشکیل شده و هر هیکل چند باب و هر باب چند فصل. هیکل اول در انواع تب می‌باشد، هیکل دوم دربیان اورام و بثور، هیکل سوم در بیان بیماری های پوست و هیکل چهارم در بیان سموم می‌باشد.

توضیحات کتاب معالجات عقیلی:

آنچه مؤلف در بخش معالجات ذکر می‌کند یا تجربیات شخصی اوست و از آن جهت که وی طبیب کار آزموده‌ای است، تجربیات وی قابل اعتماد است و یا برگرفته از منابعی است که به دست ما نرسیده و یا نقل سینه به سینه از اساتیدی است که هیچ نگاشته‌ای از خود به جا نگذاشته‌اند. این نقل‌ها نیز هم از لحاظ علمی مورد توجه است و هم برای کسانی که می‌خواهند در زمینه تاریخ کهن پزشکی تحقیق کنند، کارگشا خواهد بود.

بلکه حتی می‌توان گفت: هر آنچه مؤلف در این اثر از کتب بر جای مانده دیگران هم نقل می‌کند، باز قابل اعتنا و درخور توجه است، چرا که نقل مطلبی از کتاب دیگران آن هم توسط دانشمندی محقق و نه تنها نویسنده‌ای مقلد اگر بدون نقد و اشکال بر آن باشد، به منزله تایید آن است و اگر با انتقادی همراه باشد، هشداری است به پژوهش گر طب سنتی که بر هر مطلبی بدون تحقیق اعتماد ننماید.

کتاب معالجات:

مقاله های کتاب به ترتیب به امراض سر، بیماری های چشم و گوش و بینی، بیماری های دهان و دندان و حلق و مری، لبماری های قلب و پستان، بیماری های معده و کبد و امعاء کلیه و اعضای تناسلی و … می پردازد.

در این کتاب حکیم محمد حسین عقیلی در بیان معالجه هر بیماری، ابتدا به تعریف بیماری و انواع آن پرداخته و سپس علائم آن را ذکر و در آخر روش علاج آن را بیان می فرماید و در صورت نیاز طرز ساختن داروی آن مرض را نیز آورده است.